Czym jest shinrin-yoku?
Spokojnie, nie każemy ci rzeczywiście kąpać się pośród drzew. W dosłownym tłumaczeniu, shinrin-yoku oznacza “zanurzenie się w atmosferze lasu”. Koncepcja ta, opracowana i uznana przez japoński rząd w latach 80. XX wieku za formę terapii, stanowiła odpowiedź na rosnący w społeczeństwie poziom stresu oraz problemy zdrowotne obywateli wynikające z życia w miastach. Praktyka “leśnego zanurzenia” polega na utrzymywaniu kontaktu z naturą za pomocą systematycznych relaksacyjnych spacerów. Fundamentem idei shinrin-yoku jest świadome i uważne przebywaniu w lesie. Aby czerpać korzyści zdrowotne z otaczającej nas natury należy w pełni zaangażować swoje zmysły we wszystko co ma ona do zaoferowania – kolory, dźwięki, zapachy, faktury. Oprócz działających uspokajająco, naturalnych bodźców zmysłowych zapewniamy organizmowi również dostęp do leśnej flory bakteryjnej oraz cennych cząstek zawartych w powietrzu atmosferycznym, takich jak olejki eteryczne.
Korzyści zdrowotne
Jako ludzie, mamy naturalną tendencję do zwracania się ku naturze w obliczu stresujących sytuacji i generalnego poczucia przytłoczenia. To zjawisko zyskało nawet nazwę nagłej biofilii [ang. urgent biophilia]. Nic dziwnego zatem, że leśne kąpiele cieszą się popularnością na całym świecie i są przez wielu uważane za klucz do osiągnięcia wewnętrznego spokoju oraz utrzymania organizmu w dobrej kondycji.
Koncepcja przykuwa także uwagę badaczy, którzy nie przestają wskazywać na korzyści jakie shinrin-yoku niesie dla zdrowia fizycznego i psychicznego. Praktykowane regularnie, kąpiele leśne pomogą ci w rozładowywaniu napięcia poprzez redukcję poziomu hormonów stresu – adrenaliny i kortyzolu. Normalizują także ciśnienie krwi, dzięki czemu obniżają ryzyko chorób związanych z układem krążeniowym i nerwowym. Leśne kąpiele znacząco poprawiają funkcjonowanie układu odpornościowego. Czas spędzony w naturze może pomóc również z chorobami metabolicznymi. W artykule opublikowanym w 1998 roku w International Journal of Biometeorology wykazano, że kąpiele leśne obniżają poziom glikemii u osób z cukrzycą insulinoniezależną w sposób niezwiązany z intensywnością wysiłku i spalanymi kaloriami. Co więcej, zaobserwowano, że dehydroepiandrosteron, czyli czynnik przeciwdziałający otyłości i cukrzycy, osiąga dzięki shinrin-yoku wyższy poziom niż po odbyciu spaceru tej samej długości, ale w przestrzeni miejskiej.
Najłatwiej zauważalny jest wpływ kąpieli leśnych na samopoczucie i nastrój człowieka – wzrasta poczucie spokoju i witalności, zanika przygnębienie i zmęczenie. Badania dowodzą użyteczności kąpieli leśnych jako techniki terapeutycznej, zwłaszcza w walce z depresją, zaburzeniami lękowymi czy zespołem stresu pourazowego. Zwraca się także uwagę na możliwość wykorzystania tej praktyki w leczeniu wszelkiego rodzaju uzależnień.
Jak praktykować leśne kąpiele?
Pamiętaj, że kąpiel leśna nie jest zwyczajnym spacerem. Możesz eksplorować tę formę relaksu według własnych możliwości i potrzeb, jednak aby w pełni skorzystać z dobrodziejstw otaczającej przyrody, warto przestrzegać kilku zasad.
1. Wybierz odpowiednie miejsce
Oczywiście, przyda ci się las. Żadne miejsce nie zapewni ci takiej różnorodności naturalnych bodźców. Jednakże jeśli nie masz dostępu do lasu, namiastkę leśnej kąpieli pozwoli ci też poczuć na przykład zaciszny park lub inny teren zielony w twojej okolicy. Ważne, żeby możliwie odciąć się od miejskiego zgiełku i znaleźć miejsce w którym czujesz połączenie z naturą.
2. Nie spiesz się
W leśnej kąpieli nie liczy się ilość zrobionych kroków ani przebytych kilometrów. Jednym z podstawowych założeń tej idei jest właśnie brak pośpiechu. Zaleca się aby w lesie spędzić co najmniej 20 minut, a także zrobić podczas spaceru kilka przystanków. Warto pamiętać, że przechadzka nie powinna mieć założonego konkretnego celu – doświadczenie przyrody samo w sobie jest celem.
3. Słuchawki (i telefon) zostaw w domu
Przysłuchiwanie się dźwiękom otoczenia jest istotnym elementem leśnej kąpieli. Nie zagłuszaj odgłosów natury muzyką czy podcastem – poświęć uwagę ptakom, szeleszczącym liściom, gałązkom łamiącym się pod twoimi nogami. Z resztą, najlepiej zanurzysz się w lesie jeśli zupełnie pozbawisz się dostępu do technologii na czas swojej kąpieli. Po krótkim czasie zauważysz jak oczyszczające jest odłączenie się od reszty świata.
4. Wytęż zmysły
Słuchanie i przyglądanie się otoczeniu to nie wszystko. Spróbuj zaangażować inne zmysły w swoje leśne doświadczenie, zwłaszcza te zaniedbane podczas życia w mieście – dotyk i zapach. Zaciągnij się leśnym powietrzem, poczuj woń roślin i wilgoć ziemi. Możesz koncentrować się także na stawianiu kroków, wyczuciu ściółki po której idziesz. Kiedy ostatni raz głaskałaś drzewo? Możesz dotknąć liścia lub kory, wyczuć ich teksturę. Poznawaj las, jakby był ci całkowicie obcy.
5. Powtarzaj
Jedna leśna kąpiel może być ciekawym doświadczeniem, ale to ich systematyczne praktykowanie pomoże Ci osiągnąć harmonię i dostrzec poprawę zdrowia. Wprowadź shinrin-yoku do swojej codziennej lub tygodniowej rutyny. Możesz wtedy zaobserwować zarówno różnicę w swois samopoczuciu jak i zmiany zachodzące w wiecznie przeobrażającej się naturze.
Podsumowanie
Nasza miejska codzienność jest przesycona syntetycznymi bodźcami. Zewsząd atakują nas sztuczne światła ekranów i hałas ruchliwych ulic. Zażyj leśnej kąpieli i spróbuj odciąć się na chwilę od zgiełku oraz stresu. Pamiętaj, że naturalnym środowiskiem człowieka jest właśnie otoczenie zieleni, a korzyści które może przynieść stały kontakt z naturą są nieocenione! Dzięki shinrin-yoku, możemy wykorzystać przyrodę do zapobiegania i leczenia chorób cywilizacyjnych.
Źródła:
- forest-therapy.pl – Centrum Terapii Lasem – strona poświęcona leśnym terapiom i Shinrin-yoku
- Dr Qing Li ; przekład Olga Siara: Shinrin-yoku; Sztuka i teoria kąpieli leśnych. Kraków: Insignis Media, 18 kwietnia 2018, ISBN 978-83-657-4387-9
- Ohtsuka, Yabunaka, Takayama, Shinrin-yoku (forest-air bathing and walking) effectively decreases blood glucose levels in diabetic patients, „International Journal of Biometeorology”, 41 (3), 1998, s. 125–127, DOI: 10.1007/s004840050064.
- Bum Jin Park i inni, The physiological effects of Shinrin-yoku (taking in the forest atmosphere or forest bathing): evidence from field experiments in 24 forests across Japan, „Environmental Health and Preventive Medicine”, 15 (1), 2010, DOI: 10.1007/s12199-009-0086-9
- Dieter Kotte, Qing Li, Won Sop Shin, Andreas Michalsen: International Handbook of Forest Therapy. Cambridge Scholars Publishing, 1 grudnia 2019, ISBN 1-5275-3955-5
- https://foresttherapyhub.com/what-is-forest-bathing/
